ԻՄԱՑԵՔ ՁԵՐ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԸ
Հուլիսի 17-ի վաղ առավոտյան, «Սասնա ծռեր» զինված խումբը հարձակվելով Երևանի Էրեբունի թաղամասում գտնվող Ոստիկանության պարեկապահակային ծառայության գնդի (ՊՊԾ) վրա, այն վերցրե իր վերահսկողության տակ: Դեպքին հաջորդած օրերին լարվածությունը մայրաքաղաքում գնալով սկսեց աճել: Թե՛ Երևանում, և թե՛ Գյումրիում՝ քաղաքացիների մեծաքանակ խմբեր սկսեցին դուրս գալ փողոց: Հուլիսի 17-ից էլ հարյուրավոր քաղաքացիներ հայտնվեցին ոստիկանական բաժանմունքներում: Խորենացի, Նար-Դոս և Տիգրան Մեծ փողոցներից, Օպերայի տարածքից բերման ենթարկվեցին թե՛ անհնազանդության կոչերով և ագրեսիվ պահվածքով հանդես եկող մարդիկ, թե՛ ցույցերի խաղաղ մասնակիցները, թե՛ պատահական անցորդներ:
Ոստիկանական գործողությունների արդյունքում թեթև, միջին և ծանր վնասվածքներով հարյուրավոր քաղաքացիներ սկսեցին դիմել բժշկական կենտրոններ: Տուժածների մեջ կային նաև ծնոտ կոտրվածք և ուղեղի ցնցում ստացած քաղաքացիներ: Իսկ համաչափ էին արդյոք ոստիկանների ձեռնարկած գործողությունները քաղաքացիների հանդեպ, ինչ ասում «Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության մասին» օրենքը այդ մասին:
Հոդված 3. Ոստիկանության գործունեությունը հիմնվում է օրինականության, անձի իրավունքների և ազատությունների, պատիվն ու արժանապատվությունը հարգելու, մարդասիրության ու հրապարակայնության սկզբունքների վրա: Ոստիկանությունն իր իրավունքներն իրականացնելիս պարտավոր է առաջնորդվել մարդու և քաղաքացու` Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությամբ ամրագրված իրավունքների և ազատությունների պաշտպանության անհրաժեշտությամբ, նրանց իրավահավասարության, լիազորությունների իրականացման համաչափության և կամայականության արգելքի սկզբունքներով, ինչպես նաև հետապնդի օրենքով կանխորոշված այլ նպատակներ: Ոստիկանության հարկադրական բնույթի լիազորությունների իրականացումը պետք է ուղղված լինի Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությամբ և օրենքներով հետապնդվող նպատակներին, իսկ դրանց հասնելու միջոցները պետք է լինեն պիտանի, անհրաժեշտ և չափավոր: Յուրաքանչյուր քաղաքացի ոստիկանության հետ առնչվելիս պետք է իմանա իր իրավունքները: «Իրազեկ քաղաքացիների միավորում» ՀԿ-ն հիշեցնում է օրենքի ուժով հաստատված այս դրույթները՝
1.Ցանկացած տարածքում արտակարգ դրություն մտցնելու համար անհրաժեշտ է ՀՀ Նախագահի հրամանը, որն անմիջապես պետք է հրապարակվի բոլոր ԶԼՄ-ներով: Այս պահի դրությամբ նման հրաման չկա:
2.Թեպետ Ոստիկանության ՊՊԾ գնդում տեղի ունեցող դեպքերն արտակարգ են, Հայաստանում հայտարարված չէ արտակարգ դրություն և գործում են քաղաքացիների բոլոր իրավունքները, ինչպես այլ օրերին (այդ թվում՝ խաղաղ հավաքների կամ ազատ տեղաշարժվելու իրավունքը):
3.Քաղաքացին իրավունք ունի ոստիկանին բնակարան չթողնել, եթե վերջինս չի ներկայացնում դատարանի, քննիչի կամ լիազոր այլ մարմնի գրավոր որոշումը (օրինակ՝ խուզարկության, կամ բերման ենթարկելու որոշումը):
4.Քաղաքացին իրավունք ունի նկարահանել և այդ կադրերը համացանց ներբեռնել ոստիկանության ցանկացած գործողություն: Այդ թվում՝ քաղաքացին իրավունք ունի նկարահանելու իրեն բերման ենթարկող ոստիկաններին՝ բաժին տանելու ճանապարհի ողջ ընթացքում:
5.Ոստիկանը քաղաքացուն դիմելուց պարտավոր է ներկայանալ (նշել իր անունը, ազգանունը, կոչումն ու պաշտոնը) և քաղաքացու խնդրանքի դեպքում պարտավոր է նաև ցույց տալ իր վկայականը (անգամ, եթե նա համազգեստով է):
6.Քաղաքացին պարտավոր չէ ոստիկանի հրավերով գնալ բաժին: Նման պարտականությունը ծագում է միայն այն դեպքում, երբ ոստիկանը քաղաքացուն բերման է ենթարկում, կամ ձերբակալում է, կամ էլ եթե քաղաքացուն նախապես գրավոր ծանուցագիր է ուղարկվել:
7. Քաղաքացին պարտավոր չէ հավատալ ոստիկանության աշխատակցի բանավոր խոսքին:
8.Քաղաքացին (եթե մեքենայի վարորդ չէ) պարտավոր չէ ոստիկանին ներկայանալ կամ անձնագիր ցույց տալ:
9.Ոստիկանը պարտավոր է քաղաքացուն անմիջապես հայտնել իրեն կանգնեցնելու, իրեն այցելելու կամ իրեն դիմելու պատճառների և իրավական հիմքերի, իսկ բաժին տանելու դեպքում՝ նաև կարգավիճակի և իրավունքների մասին:
10. Բաժին տարված քաղաքացին իրավունք ունի իր մտերիմներին անմիջապես հայտնել իր գտնվելու վայրի մասին և բացարձակ ոչինչ չասել, մինչ իր փաստաբանի ժամանումը:
11.Որևէ պարագայում ոստիկանն իրավունք չունի քաղաքացուն սպառնալ, վիրավորել ու խոշտանգել: Խստիվ արգելվում է քաղաքացու վրա հոգեբանական ճնշման գործադրումը: Այդպիսի գործողությունների համար ոստիկանը կարող է ենթարկվել քրեական պատասխանատվության:
12. Ոստիկանն իրավունք չունի քաղաքացուն հորդորել որևէ իրավիճակում չօգտվելու իր իրավունքներից:
Հ.Գ. Հիշեցնենք, որ ոստիկանությունը պետական կառույց է և ֆինասավորվում է պետության, այսինքն՝ քաղաքացիների մուծած հարկերով: Ոստիկանության առաջնային խնդիրը՝ մարդու անվտանգության ապահովումն է: