ԷԿՈՆԵՐԴՐՈՒՄ
Մարդու համար ամենացանկալի կենսամիջավայրը էկոլոգիապես մաքուրն է: Արդյունաբերության զարգացումը, սակայն, գրեթե ամենուրեք խնդիրներ է հարուցում, որոնք տարբեր երկրներ տարբեր չափով են լուծում՝ կախված սեփական զարգացվածության աստիճանից ու առկա հնարավորություններից: Կանաչ էկոլոգիան գնալով ավելի ու ավելի շատ է մարդկության համար գերխնդիր դառնում. կա հստակ գիտակցություն, որ այն պետք է լինի առաջնային բոլոր տնտեսությունների համար, սակայն այն կյանքի կոչելն իրականում այնքան էլ դյուրին չէ:
Հայաստանի նման երկրի համար՝ առավել ևս: Այն պե՞տք է արդյոք առաջնային լինի՝ զարգացող երկրի տնտեսության համար՝ նրանում առկա շատուշատ խնդիրների դիտանկյունից: Շատ հեշտ է ասել, որ արևային, հողմային կամ այլ էներգիայի տեսակները արդյունավետ են, բայց դրանք նաև թանկ են ու մեկնարկային ներդրումների մեծ ծավալ են պահանջում: Ավելին, դրանք հետ են վերադառնում տասնյակ տարիների ընթացքում միայն: Եթե լինենք անկեղծ, ապա հարկ է նկատել, որ կանաչ ու խնայողական էներգիա է սպառում այն հասարակությանը, որտեղ երկարատև ներդրումներ են արվում: Նման ներդրումները բերում են նավթից ու գազից կախվածության նվազեցման, հասանելի դարձնում մաքուր էներգիան:
Մեկ այլ հարց է ծագում. ու՞մ կամ ինչ գումար պետք է ներդրվի կանաչ էներգետիկ ծրագրերում: Առաջինն անշուշտ կհիշեք կառավարությանը: Այդ դեպքում ինչու պետք էսուղ բյուջեից մեծ ծախսեր ուղղվեն այդ ոլորտ, երբ առաջնահերթ ու անհետաձգելի են ասենք կրթական խնդիրները, սոցիալականն ու առողջապահականը:
Արդյո՞ք Հայաստանի քաղաքացիների համար նախընտրելի կլինի բյուջետային ծախսերը ներդնել էներգախնայող ծրագրերում, քան տրամադրել ավելի լավ փողոցներին ու կենսաթոշակներին: Իսկ գործարարներն ու ընդհանրապես մասնավոր հատվա՞ծը. նրանք այդ հարցում շահագրգիռ կողմ կարո՞ղ են լինել:
Կարծում եմ, որ պետություն-մասնավոր հատված համագործակցությունն ու համատեղ ներդրումը կարող է որոշակի արդյունք տալ: Հարկ է խստացնել նաև աղտոտման գերազանցման համար նախատեսված պատժամիջոցները:
Այսօր ակնհայտ է, որ հենց խոշոր արդյունաբերական ու զարգացած երկրներն են նպաստում մթնոլորտի աղտոտմանն ու կլիմայի փոփոխությանը՝ օրինակ, Չինաստանն ու ԱՄՆ-ն: Կարող ենք ասել՝ մենք փոքր երկիր ենք համեստ տնտեսությամբ ու մեր արտանետումները ավելի քիչ են: Ու նաև հայերը չէ, որ սկսել են այդ փոփոխությունը: Ուրեմն ինչու հայերը պետք է , ինչու՞ միանան էներգախնայողության հայտարարված արշավին՝ այդ ամենը կյանքի կոչելով այլ ոլորտների համար նախատեսված ծախսերի կրճատման հաշվին: Չէ որ մենք ընդհանուր տուն ունենք ու դա մեր մոլորակն է: Ավստրալիան ու Կանադան այնքան զարգացած են, որ կարող են իրենց թույլ տալ առաջնային համարել էներգախնայող լամպերը: Իսկ ո՞ր տարբերակն է անհրաժեշտ ընտրել. վճարել փոքր-ինչ ավել գումար էներգախնայող լամպ գնելու և այդպիսով այս «գործում» ներդրում կատարելու և կառավարությանն ինչ-որ կերպ օժանդակելու, թե նույն այդ գումարը կոմունալ ծառայությունների դիմաց վճարելու համար: Սակայն վաղ թե ուշ մենք էլ պետք է մտածենք կանաչ էներգիայի ու էկոլոգիայի մասին, որովհետև դրա ժամանակն առավել քան հիմա է:
Սիրով՝ ձեր Արիանա