Անցյալ տարի այս ժամանակ հարևան երկրում երկրաշարժ եղավ, ստորգետնյա ցնցումները զգացվեցին  նաև Հայաստանում: Այս թեմայի նկատմամբ հասկանալի պատճառով խիստ զգայուն մեր հասարակությունը հերթական ցնցումն ապրեց: Տագնապը համացանցով արագորեն  տարածվեց ու մարդիկ սկսեցին ակտիվորեն  հետաքրքվել, թե որտեղ է երկրաշարժի էպիկենտրոնը: Այն տարածքներում, որտեղ ցնցումներն ավելի ուժեղ էին զգացվել, ապահովության նկատառումներով մարդիկ  անգամ տներից  էին դուրս եկել: Նման արձագանքը,սակայն, իր բացատրությունը: Ամեն նման  ցնցման հետ մեր ժողովուրդը վերապրում է Սպիտակի հրեշավոր երկրաշարժը:

Սպիտակ քաղաքը՝ Գյումրիի ու հարակից գյուղերի հետ միասին 29 տարի առաջ սևավորվեց: Ամբողջ Հայաստանն էր տնքում ցավից ու փորձում ավերակների միջից փրկել  հրաշքով կենդանի մնացածներին: Աղետն ամեն տուն մտավ՝ իր հետ բերելով կորստյան ցավ, ավեր ու ավերակ: Շուրջ երեք տասնամյակ է անցել, բայց ականատեսները  մինչ այժմ չեն կարողանում մոռանալ այդ չարագույժ  օրը, երբ ընդամենը  հաշված րոպեների ընթացքում գետնին հավասարվեցին բարձրահարկերը, դպրոցների ու մանկապարտեզների շենք-շինությունները, տասնյակ  հազարավոր մարդիկ զոհվեցին, հարյուր հազարներով վիրավորներ ունեցանք: Հրաշքով փրկվածներն առ այսօր էլ իրենց հոգու խորքում կրում են այդ օրվա սարսափն ու ցավը: Սպիտակը մեր ժողովրդի համար ոչ միայն ցավի ու տառապանքի, այլև սև դասերի խորհրդանիշը դարձավ:

Աղետի առաջին օրերն անցնելուն պես  ծնվեցին առաջին ինչուները. ինչու էինք այսքան անպատրաստ արտակարգ իրավիճակներին, ինչու քաղաքներում ավելի հին շենքերը մնացին կանգուն, մինչդեռ նորակառույցները լուցկու տուփերի պես փլուզվեցին, ինչու դպրոց-մանկապարտեզների շենքերն ավելի անորակ գտնվեցին, ով և ինչպես էր կերել այդքան ցեմենտը և ում խղճին են  ծանրացած այն հազարավոր զոհերը, որ կարող էին նաև չլինել:

Չէ որ աշխարհի սեյսմավտանգ  գոտիներում  շատ ավելի բարձրահասակ շենքեր են կառուցվում, սակայն դրանք հաճախակի ցնցումներից այդպես էլ չեն փլուզվում: Եվ սա՝ ճակատագրական 88-ի վերջին, երբ նույն այդ տարին մեկնարկել էր ազգային զարթոնքով, արցախյան շարժումն էր սկսվել ու մի բռունցք դարձած ժողովուրդը Սովետների վերնախավից արդար միացում էր պահանջում: Մինչ այսօր շրջանառվող վարկածներից մեկի համաձայն՝ երկրաշարժը շինծու էր և որպես  պատիժ էր հրահրվել անկախության ձգտող ժողովրդի գլխին: Աշխարհը շտապեց օգնության: Խորհրդային գոց սահմանները ստիպված  էին ներս թողնել մարդասիրական օգնության շտապող երկրներին ու մարդկանց: Գյումրիում ու  Սպիտակում այսօր էլ թաղամասեր կան՝ օտար  ճարտարապետության կնիքով: Այդ նորակառույցները, սակայն, երախտիքի  հիշողությունն են այն մարդկանց, ովքեր եկել ու օգնության ձեռք էին մեկնել, կառուցել առաջին տներն ու մարդկանց տեղափոխել ապահով բնակարաններ:

Շատ-շատերին վիճակված էր քսան և ավելի տարիներ ապրել տնակներում: Ժամանակավոր այդ կացարաններում սերունդներ ծնվեցին. րոպեների ընթացքում ավերվածը՝ չավարտված պատերազմ ունեցող երկրում տասնամյակների ընթացքում անգամ դժվար էր վերականգնել: Այսօր էլ, թեկուզ քիչ, բայց դեռևս տնակներում ապրողներ կան: Անցած տարիներին Աղետի գոտին զարգացման  գոտի դարձնելու  խոստումներ  բազմիցս են հնչել: Ցանկությունները,սակայն, կյանքի են կոչվում  ոչ այդքան արագ, Գյումրին, Սպիտակն ու նրանց հարակից  գյուղերը շենանում են կամաց-կամաց:

Իսկ Սպիտակի սև դասերը հուշում են,որ մեր տներն ու բոլոր հաստատությունները  պետք է ամուր ու սիրով կառուցվեն, մեր ամեն քաղաքացի, մեծ ու փոքրից սկսած՝ պետք է իմանա, թե ինչպես պաշտպանվի աղետներից ու ինչ վարք դրսևորի արտակարգ իրավիճակներում: Օրինակ վերցնի Ճապոնիայից, որտեղ յուրաքանչյուր հինգ րոպեն մեկ ստորգետնյա ցնցում, իսկ տարվա կտրվածքով էլ 2000-ից ավելի երկրաշարժ է արձանագրվում:  Սա հատկապես վերաբերում է իմունազուրկ Երևանին, որտեղ քաղաքաշինական նորմերը հեռու են ցանկալի լինելու մակարդակից:

Բնությունը՝  բնություն, սակայն կարևոր է նաև մարդկային գործոնը,  նաև՝  բնության հետ ներդաշնակ ապրելը:

Սիրով՝ ձեր Արիանա

Լուսանկարը՝ www.leninakan.com/