ՊԱՏՎԱՍՏԱՆՅՈՒԹ՝ ՉԻՄԱՑՈՒԹՅԱՆ ԴԵՄ
Ավստրալիական լրատվամիջոցների հրապարակումներից մեկը օրերս գրավեց ուշադրությունս: Խոստովանեմ, ընթերցանությունն ուղեկցվեց հայկական զուգորդումներով, որ ինքս էի փորձում գտնել, ինչը սակայն, այդպես էլ չհաջողվեց: Ծանրակշիռ մի քանի պարբերականներ անդրադարձել էին երկրի առողջապահական խնդիրներին: Վերջիններիս կանխատեսման համաձայն, մոտ 30 տարի հետո՝ բնակչության շրջանում իրականացվող պատվաստումների շնորհիվ Ավստրալիային կհաջողվի վերացնել արգանդի վզիկի քաղցկեղ կոչված չարիքը: Հոդվածներից մեկի վստահեցմամբ՝ առաջին արդյունքները հուսադրող ու խոստումնալից են: Սա ինձ հիշեցրեց Հայաստանում ամիսներ առաջ ակտիվորեն քննարկված պատվաստումների թեման, որը հասարակության լայն շերտերում այդպես էլ դրական ընկալման չարժանացավ: Ի՞ նչն էր պատճառը և արդյոք այդքան վատ բան են պատվաստումները: Ես չեմ կարող պնդել, որ առաջին պատվաստումներն աշխարհում հեշտ են ճանապարհ հարթել և միանգամից ընդունվել բնակչության կողմից: Կտրուկ փոփոխությունները, նորամուծությունները միշտ էլ փոքր-ինչ վախեցնում, խրտնեցնում են մարդկանց: Սակայն ժամանակը ցույց տվեց դրանց օգտակարությունն ու կարևորությունը և տասնամյակներ անց մարդիկ համոզվեցին, որ շատ հիվանդություններ ու դրանց համաճարակներ՝ շնորհիվ նույն այդ պատվաստումների պարզապես նահանջեցին ու վերացան:
Որոշ հիվանդություններ այսօր էլ շարունակում են մարդկության համար օրակարգային մնալ ու սպառնալիք հանդիսանալ: Գիտական միտքն ամբողջ աշխարհում շարունակում է գտնել դրանց լուծումները, իսկ պատվաստումների միջոցով պայքարը գնալով ամրապնդում է դիրքերն ու տարածվում ավելի շատ ախտերի վրա: Վերջին տարիներին, օրինակ, մեծ տարածում են գտել հակագրիպային պատվաստումները: Իրականում պետք չէ մոռանալ դրանց դրական ազդեցության մասին: Ես մի բան հասկացա՝ մարդիկ ավելի վստահեցին գրիպի դեմ պատվաստմանը, քան դեռահասության տարիքից՝ պապիլոմա վիրուսի դեմ պայքարին: Ինչո՞ւ, որովհետև գրիպն ավելի տեսանելի, տարածվա՞ծ էր և այդ մասին շատ ու երկար ժամանա՞կ էին խոսում: Այս գործոնն իսկապես կա և վկայաբերվող ցանկացած փաստարկի մեջ համոզվելու համար ժամանակ է անհրաժեշտ: Գարդասիլը մի տեսակ շատ արագ ներխուժեց մեր կյանք ու արագ էլ դիմադրության հանդիպեց: Ոմանց վախեցրեց տեղեկատվության պակասը, ոմանց անվճար պանրի, ներողություն, պատվաստման հեռանկարը, ոմանց էլ ընդհանրապես՝ պետության նկատմամբ ունեցած անվստահությունը:
Մասնագետներն ասում են, որ արգանդի վզիկի քաղցկեղը սեռական կյանքի հետ այդքան էլ կապ չունի: Անգամ սեռական կյանք չվարող աղջիկների մոտ կարող է հայտնաբերվել քաղցկեղի այդ տեսակը: Այնպես որ, չի կարելի հրաժարվել պատվաստումից ինչ-որ թյուր պատկերացումների պատճառով: Պատվաստումները չարիք չեն, դրանք մասնագետ-գիտնականների տարիների, տասնամյակների աշխատանքի պտուղն են և լայն արտադրություն են մտնում՝ արդյունավետության մեջ համոզվելուց հետո միայն:
Սա՝ որպես կանոն, իսկ իրականում ամբողջ հանրային առողջությունը կարող է տուժել, մեծ վնասներ կրել թերի տեղեկացված, կասկածամիտ և սնոտի պատմությունների պատճառով: Վտանգը ոչ թե պատվաստամիջոցի, այլ մութ դարերում ապրելու և ժամանակակից բժշկության ձեռքբերումներից չօգտվելու մեջ է: Այս պատվաստանյութն առիթ է, որ հասարակությունը պահանջի ավելի սպառիչ տեղեկություններ, մասնագետները ցույց տան մյուս երկրների փորձառությունն ու անցած ճանապարհն այս հարցում: Թե չէ, մենք նաև շատ տխուր պատմություններ գիտենք ժամանակին բժշկի չդիմելու, արյունաբանական կամ զանազան հետազոտություններից սկզբունքորեն չօգտվելու տխուր հետևանքների մասին: Մեզ երևի թե հիմնովին ինքնապատվաստում է պետք՝ չիմացության դեմ, որպեսզի կարողանանք մեր չիմացածը սովորել ու տեղ տալ գիտական մտքին:
Սիրով ՝ձեր Արիանա