ՀՈւՇԱՐՁԱՆ՝ ԿՏՐՎԱԾ ԾԱՌԵՐԻՆ

6

Ճաղատ մի մարդ ծառերը համեմատում էր մարդու մազերի հետ: Նշում էր, որ ծառերն էլ երկիր մոլորակի մազերն են: Իր ճաղատ  գլուխը շոյելով, ասում էր. «Երբ լողանում եմ, մեկ րոպե անց արդեն  գլուխս չոր է, իսկ երբ մազեր ունեի, երկար ժամանակ խոնավությունը պահպանվում էր»: Նույնն էլ երկրի տարածքում է. հողի թարմությունը անանտառ տարածքներում չի պահպանվում:

5

90-ականների էներգետիկ ճգնաժամի, սոցիալական դժվար վիճակի պատճառով Հայաստանի անտառներն այնպիսի սպանդի ենթարկվեցին, որ մինչ օրս էլ ուշքի չեն գալիս: Հիշյալ ժամանակահատվածում ապօրինի անտառահատումները սոսկալի տեմպերի էին հասել:  Առողջության համար անգնահատելի, մաքուր օդ պարգևող ծառերը այդ դժնդակ օրերին նետվեցին անհատակ վառարանները՝ տաքացնելով մի ամբողջ ազգի:

Երևանում այժմ էլ դժվար է շնչելը: Ավտոմեքենաների «գլխաքանակը» թույլատրելիի սահմանից վաղուց է անցել, ծառերի քանակը ընդհակառակը՝ նվազել է: Տարեց մարդիկ պատմում են, թե նախկինում ինչ կանաչ տարածքներ կային մայրաքաղաքում: Նրանցից մեկը հիշում է, որ անկախության առաջին տարիներին փայտ հայթայթողների երկու տեսակ է ֆիքսել: Առաջինները՝ խղճովներն էին, որոնք մերկացնում էին ծառը՝ կտրելով ճյուղերը, բայց պահպանելով առանցքը, թողնելով, որ աճելու հնարավորություն ունենա: Երկրորդները կտրում էին ստորին հատվածից:  Դժվար է ասել՝ արդյոք ծառահատումներ իրականացրած մարդիկ հետագա տարիներին՝ իբրև չնչին փոխհատուցում  գեթ մեկ ծառ տնկել, մշակել են:

7

Ամեն դեպքում Երևանում կա ծառերի հիշատակին կանգնեցված փոքրիկ հուշարձան,  որը  գտնվում է Երևանի կամերային թատրոնի շենքի հարակից հատվածում: Արտաքին պատի մեջ  «աճել» է մետաղական ծառ, որի կողքի հուշատախտակին գրված է.

«Հիշատակ ծառերին, որոնք այրվեցին՝ ջերմացնելով հայ օջախները: Ձմեռ 1993»: Հուշարձանի հեղինակը թատրոնի  գեղարվեստական ղեկավար Արա Երնջակյանն է: Հատկանշական է, որ գազատար խողովակն անցնում է  հենց հուշարձանի  գլխավերևով:

Հ.Գ.  Երևանից դեպի Չարենցավան տանող հատվածում մի շենք է կառուցված, որի տանիքը հարթ է, կարծես ուղղաթիռի համար հատկացված տարածք լինի: Շենքի տանիքին կանաչ «մազեր» են բուսնել. երևում են մեծ զամբյուղների մեջ տնկած ծառերը: Հողից վերցրած գուցև ամայի տարածքում շինարարություն արած մարդը բնությանը վերադարձնում է նույնչափ կանաչ տարածք:

Լուսանկարները՝ Ռուբեն Մանգասարյանի

Login

Welcome! Login in to your account

Remember me Lost your password?

Don't have account. Register

Lost Password

Register