ՀԱՅԵՐԻ «ԱՆԿԱԶՄԱԿԵՐՊ» ԶԵՆՔԸ
Աշխարհակարգերի, պետությունների, նաև՝ մարդկանց անձնական փորձը ցույց է տալիս, որ հաջողության լավագույն ճանապարհը կազմակերպվածությունն է: Բայց արի ու տես, որ հայերին դրանում համոզելն այնքան էլ հեշտ չէ, որովհետև երբեմն թվում է, թե համակարգված աշխատանքը հայերի թիվ մեկ թշնամին է: Իմ լավ ընկեր, տաղանդավոր թարգմանիչ Արտաշես Էմինի հետ շատ ենք զրուցել այս մասին`փորձելով հասկանալ, թե ինչու է այդպես:
Մի անգամ հարցրի. «Ինչո՞ւ է հայերի հետ այսքան դժվար թիմային աշխատանք տանելը»: Նրա դիտարկմամբ՝ լավ կազմակերպված թշնամիների դեմ հայ ազգի գոյատևման միակ եղանակը անկանխատեսելի լինելն է: Անկանխատեսելի լինելու համար հայերը նախընտրել են գործել միայնակ, կամ էլ շատ փոքր, վստահելի խմբի շրջանակերում:
Անգամ պատմությունն է փաստում այդ մասին: Ժամանակ առ ժամանակ հայոց հողերին կարողացել են տիրանալ ավելի կազմակերպված ու ավելի ենթարկվող ազգերը: Եվ ժամանակի ընթացքում անկանխատեսելիությունը որպես միակ հաղթաթուղթ ուենալով՝ հայերի մեջ արմատավորվել է կազմակերպվածության դեմ որոշակի ընդվզման ոգի: Հիմա էլ, երբ որևէ աշխատանք ենք սկսում, գերադասում ենք այն փոքր խմբերով կատարել, որովհետև եթե թիմը մեծ լինի՝ «ստիպված ենք կարգապահ լինելու» : Տպավորությունն այնպիսին է, ասես հայերով դեմ ենք ցանկացած կազմակերպված դրսևորման՝ պետականությանը, Սահմանադրությանը… Ովքեր էլ լինեն կառավարության ղեկին, ու ինչքան էլ ամեն բան լավ լինի, մեկ է, պայքար ու մերժում է լինելու: Որովհետև այնտեղ, որտեղ կա համախմբում, մեր գենետիկ կանչը ստիպում է հակառակվել ու ընդվզել: Իզուր չէ, որ հայերի մասին ասում են՝ զինվոր չունեն, բոլորը գեներալ են: Այս նկարագրությունն, իհարկե, լավ կողմեր էլ ունի,բայց վատ կողմերն էլ պետք է նկատի ունենալ:Ու երբ դանակը ոսկրին է հասնում, շատ արագ համախմբվում ենք ու համարժեք պատասխան տալիս: Ազգովի բռունցք ենք դառնում ու հաղթահարում միասնական ցավը:Բայց չենք կարողանում կազմակերպվածությունը դարձնել մշտական սովորություն ՝հաճելի բացառության փոխարեն: Չեմ ուզում, որ մեզ միայն ցավը համախմբի: Եթե անամպ օրերին էլ ստացվի համատեղ աշխատել, ապա ավելի քիչ օրեր կունենանք ցավելու համար:
Ու կազմակերպվածության դեմ հայկական պայքարն, ըստ իս, ունի երկու ռազմավարություն: Առաջինը՝ լինել անկանխատեսելի, և երկրորդը՝ գործել փոքր, «փորձարկված» խմբերով, որը պայմանավորված է կողքինների հանդեպ վստահության պակասով: Խորհրդային շրջանում մեծացած մարդկանց այս ամենը բացատրելը բարդ է, որովհետև նրանց մտածելակերպն այլ է: Եթե ամեն մեկը իր գործը լավագույնս անի, միևնույն է, հասնելու ենք մեր ընդհանուր երազանքին: Տեսակով մենք, այնուամենայնիվ, զինվոր ենք, ու լավագույն զենքերից մեկը նաև պարտաճանաչությունն է: Շատ եմ ուզում, որ այն հաճախ կիրառենք ու մեր երազանքներին ավելի կազմակերպված ու թիմային հասնենք: Մեր հույսը մնում է այսօրվա սերունդը,որը գիտի թիմի ու թիմային աշխատանքի, հանդուժողականության ու միասնաբար բարձրունքներ նվաճելու մասին: Հաջողությունը համախմբվածության արդյունք է, հատկապես երբ բոլորիս կապում է միևնույն նպատակը…