«ՃԱՆԱՊԱՐՀՆ ԷԼ ԿՆՈՋ ՆՄԱՆ ԽՆԱՄՔ Է ՊԱՀԱՆՋՈՒՄ»
Արցախյան պատերազմի վետերան, ՀՀ և ԼՂՀ «Մարտական խաչ» 1-ին աստիճանի շքանշանակիր Արթուր Ալեքսանյանը 2006թ-ից զբաղվում է ճանապարհաշինությամբ: Նրա հիմնադրած «Ամարասշին» ընկերությունն արդեն 10 տարի է՝ Հայաստանի գյուղական համայնքներում ճանապարհներ է կառուցում: Ապրիլյան պատերազմից հետո պաշտոնաթող գնդապետ, այժմ արդեն շինարար Արթուր Ալեքսանյանը ստանձնել է Լեռնային Ղարաբաղի Հաթերքի շրջանի ռազմավարական նշանակության ճանապարհների կառուցումը:
– Պարոն Ալեքսանյան, ինչո՞ւ որոշեցիք հենց Հաթերքի շրջանի ճանապարհների կառուցմամբ զբաղվել:
– Ապրիլին, երբ կամավորական ջոկատների հետ գնացինք Հաթերք գյուղ, տեսա, որ դիրքերի ճանապարհները շատ վատ վիճակում են: Բարձրադիր գյուղ է Հաթերքը՝ ձյունառատ: Ամեն տարի ձյունը մաքրելիս ճանապարհը քանդվում է … Ընկերներիս՝ Ազատ Արշակյանի, Հրանտ Թոխատյանի, Հայկ Մարությանի, Վազգեն Ասատրյանի հետ բարեգործական ֆոնդ նախաձեռնեցինք, դոնորների միջոցով կարողացանք գումար հավաքել ու այդ ճանապարհները վերանորոգել: Հիմա դիրքեր տանող նոր ճանապարհներ էլ ենք բացում, որպեսզի ե՛ւ որակը լավը լինի, ե՛ւ սպասարկումը՝ հեշտ: Մինչեւ տարեվերջ, կարծում եմ, աշխատանքները կավարտենք:
– Ռազմավարական տեսանկյունից ի՞նչ նշանակություն ունեն այդ ճանապարհները:
– Ամենակարեւոր: Իմ ամբողջ մարտական ուղին այնտեղ է անցել: Մահապարտների ջոկատն այդտեղով է անցել… Հենց դրա կարեւորությունը գիտակցելով՝ որոշեցինք նախաձեռնել այդ աշխատանքները:
– 2004 թ.-ին, ունենալով ՀՀ Ազգային անվտանգության նախարարության գնդապետի կոչում, առողջական խնդիրների պատճառով հեռացաք աշխատանքից: Զինվորականի կյանքից անցումը ճանապարհաշինության ոլորտ ինչպե՞ս կատարվեց:
– Մեծ դժվարությամբ: Նախ որպես մասնագետ պատրաստ չէի, երկրորդը՝ հոգեբանորեն: Քաղաքացիների եւ զինվորականների հետ շփվելը տարբեր հարթություններում են. զինվորականի կյանքում ես սովոր էի հրաման տալ, հետո ստուգել… Քաղաքացիների հետ շատ ավելի դժվար է՝ պետք է հոգեբանորեն հասկանաս մարդուն: Քաղաքացիական կյանքում հաճախ աշխատողը մտածում է ոչ թե հանձնարարությունը կատարելու մասին, այլ հազար ու մի պատճառ է հորինում՝ աշխատանքից խուսափելու համար: Ինձ համար դա աղետ էր:
– Վահագնի թաղամասի կառուցապատումից հետո հիմնեցիք ձեր ընկերությունը՝ «Ամարասշինը»,որը գրունտային ճանապարհներ է կառուցում Հայաստանի գյուղական համայնքներում: Ինչո՞ւ հենց գյուղական համայնքներն ընտրեցիք:
– Շուկան ուսումնասիրելուց հետո ես հասկացա, որ գյուղատնտեսության վիճակը մեր երկրում շատ վատ է: Քանի որ երկրից հեռացողների մեծ մասը գյուղերից է, հասկացա, որ նաև դա է նպաստում մարդկանց արտագաղթին: Վատ ճանապարհների պատճառով գյուղացու բերքը փչանում է : Մտածեցի այնպիսի գործ նախաձեռնել, որը կհեշտացնի գյուղացիների կյանքը, նրանց հնարավորություն կտա անվնաս տեղ հասցնել մեծ դժվարությամբ աճեցրած բերքը: Մատչելի գներով ճանապարհներ կառուցելու նպատակով էլ որոշեցի նոր տեխնոլոգիաներ ներկրել Հայաստան: 7 տարվա մեջ գրեթե 300 կմ ճանապարհ ենք կառուցել ՝ Քարվաճառում, Տավուշի, Շիրակի մարզերում, Սեւանի ավազանում… Որտեղ կառուցել ենք, բնակչության արտագաղթը կանգնել է, որովհետեւ այդ գյուղերում պահածոների ու կաթի վերամշակման գործարաններ են հիմնվել, մարդիկ սկսել են աշխատել…
– Ի՞նչ դժվարություններ կան Հայաստանի ճանապարհաշինության ոլորտում:
– Մեր երկրում մարդիկ սովոր են ամեն տարի մրցույթ հայտարարել՝ ճանապարհների կամ շենք-շինությունների կառուցումը վստահելով ինչ-որ կազմակերպության: Դա ամենասխալ բանն է: Պետք է ոչ թե ամեն տարի նոր կազմակերպության տալ, այլ նվազագույնը 15 տարով ճանապարհի կառուցումն ու սպասարկումը հանձնել որեւէ կազմակերպության: Այդ դեպքում շինարարն այնքան որակով կկառուցի, որ նախ՝ գումար կխնայվի, հետո՝ անընդհատ աշխատանք ունեցող շինարարի պրոֆեսիոնալիզմը կբարձրանա: Երկրորդ՝ ամեն գյուղում դպրոց կնորոգվի, հիվանդանոց, ակումբ, սպորտդահլիճ կկառուցվի… Իսկ խնայված գումարներով էլ բոլոր գյուղերն իրար կապող ճանապարհներ կկառուցվեն, աշխատատեղեր կբացվեն, գյուղացիներն էլ չեն արտագաղթի: Ճանապարհների սպասարկման համար մեր երկրում շատ քիչ գումար են նախատեսում, նախընտրում են 2-3 տարին մեկ նոր ճանապարհ կառուցեն, քան 15 տարվա սպասարկման գումար հատկացնեն: Ճանապարհն էլ կնոջ նման անընդհատ խնամք է պահանջում … Ճանապարհ պահելն ընտանիք պահել է նշանակում, պետություն պահել է նշանակում… 5 տարի է՝ այս առաջարկները ներկայացրել եմ, դեռեւս բան չի փոխվել, բայց ես շարունակելու եմ պայքարել:
– Ճանապարհաշինությունը Հայաստանի ամենաեկամտաբեր բիզնեսներից է համարվում, բայց նորոգված ճանապարհները հաճախ արագ շարքից դուրս են գալիս: Ինչպե՞ս եք ապահովում ձեր կառուցած ճանապարհների երկարակեցությունը:
– Ջրահեռացումը պրոֆեսիոնալ ձեւով ենք կազմակերպում, քանի որ ճանապարհն ավելի հաճախ քանդվում է ոչ թե երթեւեկության, այլ՝ ջրի հետեւանքով: Այնպես ենք անում, որ մի կաթիլ ջուր չմնա ճանապարհին:
– Այս տարի լրանում է «Ամարասշինի» հիմնադրման 10-ամյակը: Ինչի՞ եք կարողացել հասնել այս տարիների ընթացքում:
– Վահագնի թաղամասը մեր ամենաակնառու ձեռքբերումն ու ամենամեծ փորձն է: Ձեռքբերումներից մեկն էլ այն 300 կմ ճանապարհն է, որ կառուցել ենք: Երբ նոր էի գործն սկսում, բանկից մոտ 100.000 դոլարի վարկ վերցրի: Հիմա արդեն՝ մոտ 2.5-3 մլն դոլարի կապիտալ ունենք՝ տեխնիկայի տեսքով: Տարի է եղել, որ մինչեւ 300 մարդու կարողացել ենք աշխատանքով ապահովել, բայց վերջին տարիների ճգնաժամի հետեւանքով այդ թիվը նկատելիորեն կրճատվել է:
– Ձեր երեխաներից որեւէ մեկը Ձեր գործը շարունակո՞ւմ է:
– Երկու դուստր ունեմ, երեք որդի, հինգ թոռ: Դուստրերս՝ Գայանեն եւ Կատերինան, դպրոցական են, մեծ որդիս՝ Ալեքսեյը, ինձ հետ է աշխատում, իմ օգնականն է: Մյուս որդիս՝ Արմենը, պետական համակարգում է աշխատում, իսկ Իգորը, ում որդեգրել եմ, օդաչու է:
– Օրերս լրացավ ՀՀ անկախության 25-ամյակը: Ի՞նչ ունեք ասելու անկախության տոնի հետ կապված:
– Ես միայն կարող եմ աղոթել… Թող Աստված պահպանի ու պաշտպանի մեր անկախությունը, իսկ մենք մեր ամենօրյա աշխատանքի շնորհիվ այն դարձնենք հարատև:
Հարցազրույցը՝ Տաթևիկ Սարգսյանի